Με αφορμή διάφορα περιστατικά βίας, που εμφανίστηκαν στο χώρο του σχολείου μας, νιώθω την ανάγκη να υπενθυμίσω λίγα λόγια σχετικά με το παραπάνω θέμα. Αυτά τα θέματα δεν κουράζουν, απεναντίας πρέπει να τα ανακαλούμε συνεχώς. «Σχολική βία ή σχολικός εκφοβισμός (αγγλ. Bullying) είναι η  χρήση βίας μεταξύ μαθητών στο χώρο του σχολείου που έχει σκοπό να προκαλέσει πόνο και αναστάτωση. Έχει επαναληπτικό χαρακτήρα και χαρακτηρίζεται από ανισορροπία δυνάμεων, δηλαδή ασκείται από μαθητή ισχυρότερο σε μαθητή που φαίνεται αδύναμος και ανίσχυρος να αυτοπροστατευτεί. Η σχολική βία εκφράζεται με διάφορες μορφές όπως είναι η σωματική, η λεκτική, η συναισθηματική-κοινωνική, κ.ά. Η σωματική περιλαμβάνει σπρωξίματα, χτυπήματα, κλωτσιές, μπουνιές. Η λεκτική περιλαμβάνει βρισιές, κοροϊδίες, σαρκαστικά και ειρωνικά σχόλια, διάδοση κακών φημών και κουτσομπολιών. Η συναισθηματική ή κοινωνική περιλαμβάνει τον αποκλεισμό, την απομόνωση, την εχθρική συμπεριφορά και τη φθορά προσωπικών αντικειμένων. .Σε κάθε περιστατικό σχολικής βίας ή εκφοβισμού συναντάμε δυο πρόσωπα που παίζουν πρωταγωνιστικούς ρόλους. Πρόκειται για το δράστη ή θύτη, ο οποίος ασκεί τη βία, και για το θύμα, το οποίο υφίσταται την αρνητική ενέργεια από την πράξη του δράστη. Συναντάμε όμως και μια ομάδα θεατών ? παρατηρητών, που παίζει έναν ιδιάζοντα ρόλο ενισχυτή του θύτη και της απεχθούς πράξης του με τη σιωπηρή αποδοχή τη πράξης αυτής. Θύτες συχνότερα -κυρίως σε πράξεις άσκησης σωματικής βίας- είναι αγόρια δυνατά, με ισχυρό προφίλ στην ομάδα της τάξης αλλά χαμηλή αυτοπεποίθηση στον πυρήνα της προσωπικότητάς τους. Οι μαθητές αυτοί επιλέγουν ως θύματα μαθητές που φαίνονται αδύναμοι και ανίσχυροι να υπερασπιστούν τον εαυτό τους, με χαμηλούς τόνους, εσωστρεφή συμπεριφορά και επίσης χαμηλή αυτοεκτίμηση στον πυρήνα της προσωπικότητάς τους. Οι χώροι που συμβαίνουν περιστατικά βίας είναι συνήθως οι αυλές, οι διάδρομοι, οι βρύσες, οι τουαλέτες .Ο χρόνος που παρατηρούνται συνήθως φαινόμενα βίας και εκφοβισμού είναι τα διαλείμματα. Άσκηση συναισθηματικής-κοινωνικής και λεκτικής βίας συναντάμε συνήθως ανάμεσα σε κορίτσια. Επίσης συχνά παρατηρείται άσκηση βίας σε παιδιά ιδιαίτερων κοινωνικών ομάδων όπως είναι τα παιδιά των μεταναστών που φοιτούν στα ελληνικά σχολεία. Οι ηλικίες που συναντούμε φαινόμενα έντονης σχολικής βίας έχουν κατέβει σε σχέση με το παρελθόν. Στις αυλές των Δημοτικών Σχολείων πλέον συναντάμε συχνά τέτοια περιστατικά.  Οι μαθητές θύματα νιώθουν φόβο, τρόμο και απόγνωση και συχνά αρνούνται να πάνε στο σχολείο. Συχνά γίνονται νευρικοί και επιθετικοί προς άλλα πιο αδύναμα παιδιά. Εξάλλου και οι μαθητές θύτες έχουν υπάρξει συνήθως θύματα ενδοοικογενειακής βίας και έχουν μαθητεύσει σε ένα μοντέλο διεκδίκησης και επίλυσης συγκρούσεων με τη χρήση βίας. Επίσης έναν ιδιαίτερο ρόλο στην εκμάθηση βίαιων συμπεριφορών παίζουν τα ΜΜΕ και τα σύγχρονα ηλεκτρονικά παιχνίδια, με τα οποία απασχολούνται όλο και περισσότερο τα παιδιά στον ελεύθερο χρόνο τους. Συχνά οι γονείς των μαθητών που εμπλέκονται στα περιστατικά βίας αγνοούν τα γεγονότα, είναι χαρακτηριστικό δε, ότι οι γονείς των δραστών δυσκολεύονται να αποδεχτούν την εμπλοκή του παιδιού τους σε τέτοια. Οι γονείς των θυμάτων δεν ενημερώνονται συνήθως άμεσα από τα παιδιά τους, τα οποία φοβούνται να μιλήσουν. Είναι σημαντικό οι μαθητές να ενημερώνουν άμεσα τους ενήλικες γονείς και εκπαιδευτικούς για κάθε περιστατικό βίας που συμβαίνει στο χώρο του σχολείου. Οι γονείς θα πρέπει να ζητούν άμεση παρέμβαση από το Διευθυντή και τους εκπαιδευτικούς για την αντιμετώπιση της βίας στο χώρο του σχολείου. Οι γονείς θα πρέπει πολύ νωρίς να δώσουν έμφαση στο χτίσιμο της προσωπικότητας του παιδιού τους δίνοντας ευκαιρίες και εμπειρίες και αναπτύσσοντας ταλέντα και δεξιότητες τέτοια που θα τονώσουν την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του, μαθαίνοντάς το παράλληλα βασικούς κανόνες κοινωνικής συμπεριφοράς, σεβασμού και αλληλεγγύης των άλλων παιδιών. Επίσης είναι σημαντικό να αποφεύγεται η χρήση βίας στην οικογένεια και να ακολουθούνται μοντέλα ειρηνικής επίλυσης των διαφορών και των συγκρούσεων.» Θεωρούμε τους γονείς συνεργάτες για έναν κοινό σκοπό, την ψυχοπαιδαγωγική υγεία των μαθητών και παιδιών μας.

ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ

Δάσκαλος του Δ2- υποδιευθυντής του 142^ου Δ.Σ.Αθηνών